Marc Vollebregt pleit voor meer vertrouwen, de tijd nemen voor een gesprek bij het koffiezetapparaat en om zo min mogelijk te vergaderen. En als dat laatste onvermijdelijker blijkt, haal dan die laptop van tafel. De manier waarop we (samen)werken, en leidinggeven is namelijk nog steeds gebaseerd op regels die stammen uit de 19e eeuw. “Dat is net zoiets als een smartphone bouwen met het besturingssysteem van een stoommachine,” zegt Marc Vollebregt, organisatieadviseur en schrijver van het boek Zo werkt de mens. Zijn boodschap is eenvoudig, maar indringend: stop met mensen te managen als machines, en begin met organiseren rondom vertrouwen. In zijn werk analyseert Vollebregt hoe de principes van Frederick Taylor, Henry Ford en Max Weber nog altijd doorwerken in vergaderzalen, functioneringsgesprekken en beleidsdocumenten. “Het hele idee van werk als iets dat gemeten, gestuurd en geoptimaliseerd moet worden is begrijpelijk, maar hopeloos verouderd. Het werkt inmiddels averechts.”
Van zichtbaar naar onzichtbaar
“Als je op een lopende band stond, kon je zien of iemand werkte. Maar tegenwoordig zit werk ook veel in zogenaamd kenniswerk waarbij vooral het hoofd wordt gebruikt. En dat zie je niet altijd.” Toch blijven veel organisaties sturen op aanwezigheid en controle. “Dat iemand achter zijn laptop zit, wordt vaak gezien als bewijs van productiviteit. Maar misschien zit diegene gewoon op LinkedIn naar een andere baan te zoeken.” Volgens Vollebregt ontbreekt het veel organisaties aan psychologische veiligheid. “We praten over KPI’s en kwartaalcijfers, maar niet over of mensen zich veilig voelen om een idee in te brengen, een fout te maken of een collega aan te spreken.” Het is dan ook niet vreemd dat veel mensen zich uitgeput voelen. “Ze spelen voortdurend een rol, maar voelen zich niet echt gezien.”
Vier keer V
In zijn boek introduceert hij de ‘vier V’s’ als fundament voor moderne samenwerking: vertrouwen, verwachtingen, verbeteren en verbinding. Dat klinkt vriendelijk, misschien zelfs wat soft, maar Vollebregt benadrukt dat het niets met ‘zweverigheid’ te maken heeft. “Sterker nog, het is keihard nodig om überhaupt nog te kunnen samenwerken in een complexe wereld. En ja, dat betekent soms dat iemand even een wandeling moet maken in plaats van achter zijn scherm zitten – omdat daar het denken gebeurt.” Zijn boodschap is concreet. Begin bij vertrouwen: niet als sentiment, maar als professioneel uitgangspunt. Durf verwachtingen expliciet te maken. Reserveer tijd voor reflectie en feedback. En investeer bewust in relaties, ook als dat ‘niets oplevert’ in Excel.
Franse roots
Waar komt zijn gevoeligheid voor deze thema’s vandaan? Vollebregt vertelt hoe hij opgroeide in een Frans-Nederlandse familie, waardoor hij zich altijd een beetje buitenstaander voelde. “In Frankrijk geef je drie kussen, in Nederland een hand. Die culturele verwarring maakte hem een scherpe observator. Op de basisschool werd hij geconfronteerd met een groep vrienden die een nieuwe klasgenoot (die een wees geworden was na een auto-ongeluk) begonnen te pesten. “Toen moest ik kiezen: ga ik mee met de groep, of volg ik mijn eigen waarden?” Die ervaring wakkerde zijn fascinatie voor groepsdynamiek aan. Tijdens zijn studie aan de creatieve business school Hyper Island in Stockholm leerde hij hoe samenwerking werkt en vaak niet werkt. “Daar werd ik bevestigd in wat ik intuïtief al wist: dat veiligheid, ritme en respect belangrijker zijn dan targets of procedures.”
Een andere manier van organiseren
Marc Vollebregt is geen revolutionair. Hij is eerder een realistische hervormer. Zijn oproep is geen opsomming van zweverige teambuildingsessies met oosterse muziek, maar een pleidooi om te stoppen met doen alsof mensen tandwielen zijn. “Organiseren is geen technische puzzel, maar een menselijke onderneming. Neem de tijd om mensen te leren kennen bij het koffiezetapparaat, laat af en toe je werk liggen voor een wandeling en laat in godsnaam die laptop dicht als je aan een vergadering deelneemt.” In een wereld waar burn-outs toenemen, medewerkers zich anoniem voelen en veel mensen met tegenzin naar kantoor gaan, klinkt zijn boodschap logisch én urgent.
Wil je het hele verhaal horen dat Marc Vollebregt te vertellen heeft, beluister dan vooral aflevering 3 van de podcast Betrouwbare Zaken.
