Voor alle nieuwsburgers en mensen in het communicatievak die graag aandacht willen voor hun boodschap is deze blog een handig instrument. Een goede kop verleidt namelijk tot het lezen van het bericht. De kop die je boven een publiekbericht of een nieuwsbericht plaatst (het is maar net hoe je het wilt noemen), is vergelijkbaar met de kop die een journalist boven een artikel plaatst. De kop verkoopt het bericht. Probeer de kop daarom kort en bondig te houden en maak de lezer nieuwsgierig om de rest van de tekst te gaan lezen. Een wonderlijk samenspel van taalgebruik, emoties en overtuigingskracht van de boodschapper.
Weglaten
Een korte en bondige kop maken berust op de kunst van het weglaten. Door de onderstaande stappen te doorlopen maak je van een zin die de inhoud samenvat een geschikte kop. Je start bij een beginzin die je vervolgens gaat terugbrengen tot een kop.
Allereerst laat je structuurwoorden weg. Structuurwoorden zijn die woorden (lidwoorden, voorzetsels, voornaamwoorden) die ervoor zorgen dat een zin welgevormd is, maar die aan de communicatieve inhoud van die zin betrekkelijk weinig bijdragen. Juist deze zijn dus misbaar in telegramstijl.
Stel dat er een plan is om de politie te gaan uitrusten met een nieuw wapen. De minister moet dit plan goedkeuren. In de volgende twee zinnen is al een compacte samenvatting gemaakt om daarmee een goede kop te kunnen maken:
‘Minister van Veiligheid en Justitie Ivo Opstelten gaat zich buigen over de bewapening van de politie. Er ligt namelijk een nieuw plan van de politie, dat is de invoering van een extreem verblindende handlamp met ingebouwde pepperspray.’
Stap 1
Bovengenoemde omschrijving is in ieder geval te lang, dus de eerste stap is om tot één zin te komen die als kop fungeert. Belangrijk is dat deze zin de lading van het verhaal dekt. Daarna kun je de kop verder inkorten.
Deze eerste zin wordt:
‘Minister van Veiligheid en Justitie Ivo Opstelten buigt zich over een nieuw plan om de politie te bewapenen met een extreem verblindende handlamp met ingebouwde pepperspray.’
Stap 2
De zin is nog te lang. Kijk of je nog meer structuur- en/of werkwoorden in deze kop kunt missen: ‘Minister van Veiligheid en Justitie buigt zich over de bewapening van de politie met een extreem verblindende handlamp met ingebouwde pepperspray.
Stap 3
Herhaal de vorige stap. Je zult je verbazen hoeveel woorden nog steeds overbodig zijn: ‘Minister buigt zich over nieuwe bewapening van de politie, een verblindende handlamp.’
Stap 4
Het werkwoord ‘buigen’ is lastig om in een korte kop te verwerken. Als je niet weet wat te doen met het werkwoord dat tijdens deze oefening overblijft, vervang je het door een andere werkwoord met dezelfde betekenis. Het werkwoord ‘onderzoeken’ zou hier een oplossing bieden. Van bewapening kun je ook het zelfstandig naamwoord ‘wapen’ maken:
‘Minister onderzoekt verblindende lamp met pepperspray als politiewapen’
Je hebt nu een kop die gebruikt kan worden boven je nieuwsbericht. Een goede kop zie je later rechtstreeks terug in de krant of online. Ben benieuwd of jullie je hierin herkennen of juist niet en waarom dan? Als je nog aanvullende adviezen hebben zijn ze welkom.
