Social media is niet meer weg te denken. Maar in hoeverre is social media sociaal? Is er een hype ontstaan waaraan we met z’n allen meedoen? Mediastrateeg Umair Haque waarschuwde in 2010 in de Harvard Business Review dat internet mensen niet echt verbindt: er is geen sprake van hechte vriendschappen waar marketingstrategieën op in kunnen spelen. Volgens Haque hebben we dan ook te maken met een zeepbel. Daarnaast kan de digitale sociale wereld behoorlijk onecht zijn. Je weet niet zeker of je digitale vrienden wel bestaan. Zo maakt de documentaire Catfish uit 2010 (inmiddels is er een vervolgserie gekomen bij MTV) pijnlijk duidelijk dat Facebook ook een schijnwereld kan creëren. Catfish gaat over Nev Schulman, een jonge fotograaf uit New York, die een romantische relatie krijgt met een aantrekkelijke vrouw die hij heeft leren kennen op Facebook. Maar wanneer Nev probeert om deze vrouw en haar familie in levende lijve te ontmoeten, komt hij er met zijn vrienden achter dat het hele verhaal niet klopt en bijna alles wat hij via Facebook te weten is gekomen niet bestaat. In deze documentaire worden op een schrijnende manier de zwakke plekken van social media vastgelegd. Het is heel eenvoudig om je leven net dat beetje interessanter te maken, en daar hoef je nog niet eens kwade bedoelingen mee te hebben.
Inmiddels zijn er in werkelijkheid voldoende voorbeelden die bewijzen dat er via social media ook kwade opzet in het spel is. Social media gebruiken kan dus ook risico’s met zich meebrengen. In deze serie van drie blogs een aantal voorbeelden, dus vanaf nu ben je gewaarschuwd.Twitter en schoolprestaties
Twitter heeft een negatieve invloed op de schoolprestaties van veel leerlingen, dat is aangetoond in onderzoek. Omdat scholieren tijdens lessen aan het Twitteren zijn, gaat dit ten koste van de aandacht. Volgens deskundigen zijn scholen zich hier nog niet zo van bewust. De leerlingen kunnen zelfs verslaafd raken aan Twitter. De microblog wordt gezien als een middel om jezelf te presenteren en het biedt de mogelijkheid om continu met anderen in contact te blijven. Omdat tieners meer moeite hebben met het trekken van grenzen, zijn de verslavingsrisico’s groter dan bij volwassenen. De gevaren zijn duidelijk: het afnemen van schoolprestaties, maar ook het pesten van andere leerlingen en het afbreukrisico van het imago van de school.
Datingfraude
Behalve microblogs kunnen ook datingsites schade aanrichten. De Universiteit van Leicester heeft in 2011 een online onderzoek gedaan naar datingfraude. Dit onderzoek wees uit dat meer dan 200.000 inwoners van Groot Brittannië slachtoffer zijn geworden van datingfraude via internet. Dat zijn er veel meer dan werd verwacht. Deze studie wordt beschouwd als de eerste officiële academische analyse van de omvang van dit groeiende probleem. De fraudeurs bedienen zich van een valse identiteit en gestolen foto’s die afkomstig zijn van modellen of legerofficieren. Hoe gaat datingfraude in z’n werk? De fraudeur probeert een ‘romantische relatie’ te ontwikkelen met het slachtoffer, vaak via datingsites of andere sociale media. Op een zeker moment in de ‘digitale relatie’ meldt de fraudeur dat hij dringend om geld verlegen zit en verzoekt het slachtoffer hem financieel te hulp te schieten. In dit Volkskrantartikel vindt je een aantal praktijkvoorbeelden. Veel mensen zijn op die manier verleid tot het over maken van grote bedragen, voordat er vermoedens van oplichting ontstaan. Van de online geïnterviewde mensen bleek 52 procent wel eens gehoord te hebben van datingfraude, nadat was uitgelegd wat dit inhield. Eén op de 50 onderzochte personen kent iemand in de omgeving die gedupeerd is door dergelijke fraudeurs. De uitkomsten bevestigen de vermoedens van de autoriteiten dat datingfraude vaak niet gemeld wordt door slachtoffers. In veel gevallen vanwege schaamte of omdat er nog hoop bestaat bij het slachtoffer dat er uiteindelijk toch geen sprake is van oplichting en er daadwerkelijk een relatie tot stand zal komen.
